Eén van mijn favoriete schappen in mijn plaatselijke stripwinkel is het zine-rek. Zines worden gemaakt door één of twee mensen die iets te zeggen hebben en zichzelf willen uitdrukken door middel van tekst en afbeeldingen. Ze staan vol met zelfgepubliceerde boekjes die te niche, te eigenzinnig of gewoon te individueel zijn voor een bedrijf om er geld aan uit te geven. Zines worden meestal gemaakt door blokken tekst en afbeeldingen uit te knippen en letterlijk op een hoofdpagina te plakken. Zodra alles is opgemaakt, wordt elke pagina gescand en afgedrukt op een kopieermachine en verdeeld onder stripwinkels, tweedehandsboekwinkels, infowinkels en bibliotheken. Als je een computernerd bent zoals ik, heb je echter gemakkelijker toegang tot een computer dan tot schaar en lijm en mijn eerste keuze voor desktop publishing met open source is Scribus.
Er zijn verschillende applicaties voor verschillende taken, maar er kan veel overlap zijn. Je kunt boeken maken voor online distributie als een striparchief of djvu-bestand, Epub of zelfs goede oude HTML. Als je echter een boek maakt voor drukwerk, dan moet minstens één van je doelen PDF zijn (of op zijn minst Postscript), want dat is wat drukkers gebruiken. Als ik werk aan iets met meer afbeeldingen dan getypte inhoud, of ik heb gewoon maximale flexibiliteit nodig voor de lay-out, dan gebruik ik Scribus omdat het canvas vrij vormbaar is en het kan linken naar externe bronnen in plaats van ze te importeren.
Scribus is beschikbaar in de standaard softwarebronnen van Debian Bookworm en installeer je als volgt:
Wanneer je Scribus opstart, word je gevraagd om een medium te kiezen om mee te werken. Standaard start een project met een staand georiënteerde A4 pagina, afhankelijk van je regio. Je kunt hier ook de marges instellen, het aantal pagina's waarmee je wilt beginnen en of je op één pagina of twee tegenover elkaar liggende pagina's wilt ontwerpen. Als je voor tegenoverliggende pagina's ontwerpt, wil je meestal dat de eerste pagina een rechterpagina is (neem een boek van je plank en spreid het open, met de voorkant naar beneden, om te zien dat de voorkant de rechterhelft van een brede pagina is).
Je kunt later altijd meer pagina's aan je project toevoegen, maar de paginagrootte is een belangrijke beslissing omdat je lay-out hierop is gebaseerd. Hoewel je de paginagrootte later kunt wijzigen, kost het veel werk om je lay-out aan te passen aan de nieuwe paginadimensies, dus plan vooruit.
Je kunt paginalay-out in grote lijnen zien als het organiseren van twee elementen: tekst en afbeeldingen. Voor veel projecten is de eerste pagina het eenvoudigst, omdat deze vaak slechts één grote afbeelding bevat: de omslag. Om een afbeelding aan een pagina toe te voegen, klik je op het pictogram Afbeeldingsframe (of druk je op i op je toetsenbord).
Met het gereedschap Afbeeldingsframe actief, klik en sleep je om een kader te maken voor de afbeelding die je in je document wilt invoegen. De term kader betekent niet dat er ook echt een kader rond je afbeelding komt; het is gewoon de term die Scribus gebruikt om aan te geven dat je ruimte maakt waarin een afbeelding zichtbaar zal zijn. Zodra je het kader hebt getekend dat voorstelt waar je afbeelding moet verschijnen, klik je er met de rechtermuisknop op, selecteer je het menu Inhoud en kies je Afbeelding verkrijgen... (of dubbelklik je gewoon op het kader of druk je op Ctrl+i op je toetsenbord). Kies de afbeelding die je aan het frame wilt toevoegen.
Je kunt dit ook doen door een afbeelding vanuit je bestandsbeheer naar een Scribus-pagina te slepen. Scribus linkt naar de afbeelding en maakt een kader voor je. Ik beschouw deze subliem eenvoudige methode als een "alternatieve" methode omdat wanneer ik een pagina opmaak, het zelden voorkomt dat alle afbeeldingen die ik wil toevoegen de perfecte afmetingen hebben voor mijn beoogde lay-out. Door de frames handmatig toe te voegen, heb ik vooraf meer flexibiliteit. Je kunt echter op elk moment tijdens de opmaak afbeeldingsframes en afbeeldingsformaten aanpassen, dus gebruik de methode die voor jou het gemakkelijkst en meest natuurlijk is.
Dit is een belangrijke functie van Scribus: het importeert geen afbeeldingen in je document; het verwijst alleen naar die afbeeldingen op je schijf. Het voordeel is dat je pagina na pagina met enorme afbeeldingen in je boek kunt hebben, maar dat je Scribus-bestand nauwelijks groeit. Je kunt ook instellen hoe Scribus de afbeeldingen weergeeft terwijl je werkt. Soms, als ik me op het kopiëren concentreer, zet ik de voorvertoning van de afbeeldingen helemaal uit, zodat ik nooit hoef te wachten tot de afbeeldingen gerenderd zijn.
In de fysieke wereld is er maar een bepaalde hoeveelheid ruimte op een pagina, en soms kennen de afbeeldingen die je probeert te plaatsen geen grenzen. Je kunt echter het formaat van afbeeldingen aanpassen door ze te verkleinen in Scribus of door ze bij te snijden of af te plakken.
Om het formaat van een afbeelding aan te passen, teken je een afbeeldingskader dat in de toegewezen ruimte past. Druk op Ctrl+I om je afbeelding zoals gewoonlijk toe te voegen. Als de afbeelding te groot is voor het kader, zie je alleen de linkerbovenhoek van de afbeelding, alsof je door een vensterkader naar de afbeelding kijkt. Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding en ga naar het submenu Afbeelding. Selecteer Afbeelding aan frame aanpassen om de afbeelding aan te passen zodat deze binnen het kader past.
Niet alle afbeeldingen passen echter netjes in een rechthoekig kader, dus soms moet je het kader helemaal veranderen om een afbeelding passend te maken. Om een kader te bewerken, ga je naar het menu Venster en activeer je het paneel Eigenschappen (of druk je op F2 op je toetsenbord). In het paneel Eigenschappen dat verschijnt, zoek en open je de sectie Vorm. De standaardvorm van alle frames is een rechthoek. Er zijn echter veel vormen om uit te kiezen, dus blader door je opties door op de rechthoekknop rechts van de Vorm-instelling te klikken. Als je liever je eigen aangepaste vorm definieert, klik je op de knop en doe je wat je moet doen om je afbeelding eruit te laten zien alsof hij op de pagina thuishoort.
Tekst toevoegen aan Scribus lijkt verrassend veel op het toevoegen van grafische elementen. Je tekent een kader, importeert je tekst en past de vorm van het kader aan je lay-out aan.
Om tekst toe te voegen, klik je op de knop Tekstframe in de knoppenbalk bovenaan of druk je op t op je toetsenbord. Klik en sleep om het gebied te definiëren waar je tekst moet verschijnen. Scribus gaat er niet van uit dat je jouw tekst manueel in het tekstkader typt omdat in sommige workflows een tekstverwerker de tekst beheert (in de uitgeverswereld "copy" genoemd) lang voor de lay-out begint. Om tekst uit een apart bestand te importeren, klik je met de rechtermuisknop op het tekstkader, zoek je het submenu Inhoud op en kies je Tekst verkrijgen... (of druk je gewoon op Ctrl+i op je toetsenbord).
Je kunt ook dubbelklikken op het tekstkader om handmatig tekst toe te voegen of te bewerken.
Dezelfde opties voor het aanpassen van afbeeldingsframes zijn beschikbaar voor het aanpassen van de grootte en vorm van je tekstframe, met de toevoeging van slimme tekstomloop (ook bekend als "tekstomloop" in sommige toepassingen).
Maar eerst iets over het selecteren van elkaar overlappende frames. Om een frame in de achtergrond (eerst toegevoegde) te selecteren, klik je erop met ingedrukte Ctrl toets. Een frame op de voorgrond (later toegevoegd) selecteer je met ingedrukte Alt toets. Als je de tekst rond een afbeelding wilt laten lopen, is het belangrijk dat de afbeelding op de tekst (op de voorgrond) ligt. Dit kan je bereiken door rechts te klikken op een geselecteerde afbeelding en in het snelmenu Niveau de opdracht Naar voorgrond uit te voeren.
Wanneer je tekst rond een afbeelding wilt laten lopen, selecteer je het afbeeldingsframe en navigeer je naar het paneel Eigenschappen (F2). Kies in de sectie Vorm bij Tekstomloop hoe je wilt dat de afbeelding en je tekst op elkaar reageren.
Tekst is gewoon een grafisch element voor de lay-out artiest, dus tekstframes zijn gebonden aan elke pagina. Maar tekst wordt meestal niet per pagina geschreven, dus het komt vaak voor dat een blok tekst meer dan één pagina beslaat. Standaard krijg je een rood waarschuwingsvak in de rechterbenedenhoek van het tekstkader als tekst zijn frame overschrijdt.
Om tekst van het ene frame in het andere te laten overlopen, kun je frames aan elkaar koppelen. Om tekstframes aan elkaar te koppelen, selecteer je het frame met de overloop en klik je vervolgens op de knop Tekstframes koppelen op de bovenste werkbalk (of druk je op n op je toetsenbord).
Met Tekstframes koppelen actief, klik je op het tekstkader waar de tekst in moet doorlopen.
Je kunt dit op zoveel pagina's doen als je wilt en je kunt ze op elk gewenst moment ontkoppelen met de knop Tekstframes loskoppelen (of u op je toetsenbord).
Dit kan je eveneens via het programma Ontdekken:
scribus
.Om ook de niet meer gebruikte afhankelijke pakketten te verwijderen, start je een terminal (Konsole) en voer je de volgende opdracht uit:
dany@pindabook:~$ sudo apt autoremove
[sudo] wachtwoord voor dany:
Pakketlijsten worden ingelezen... Klaar
Boom van vereisten wordt opgebouwd... Klaar
De statusinformatie wordt gelezen... Klaar
De volgende pakketten zullen VERWIJDERD worden:
fonts-dejavu fonts-dejavu-extra gdal-data gdal-plugins icc-profiles-free libaec0 libarmadillo11 libarpack2 libblosc1 libcoin80c
libcollada-dom2.5-dp0 libfreexl1 libfyba0 libgdal32 libgeos-c1v5 libgeos3.11.1 libgeotiff5 libgraphicsmagick-q16-3 libhdf4-0-alt
libhdf5-103-1 libhdf5-hl-100 libkmlbase1 libkmldom1 libkmlengine1 libnetcdf19 libodbcinst2 libogdi4.1 libopenscenegraph161
libopenthreads21 libpodofo0.9.8 libproj25 libqhull-r8.0 librttopo1 libspatialite7 libsuperlu5 libsz2 liburiparser1 proj-bin
proj-data scribus-data unixodbc-common
0 opgewaardeerd, 0 nieuw geïnstalleerd, 41 te verwijderen en 0 niet opgewaardeerd.
Na deze bewerking zal er 201 MB schijfruimte vrijkomen.
Wilt u doorgaan? [J/n]
(Database wordt ingelezen ... 176697 bestanden en mappen momenteel geïnstalleerd.)
fonts-dejavu (2.37-6) wordt verwijderd ...
fonts-dejavu-extra (2.37-6) wordt verwijderd ...
libopenscenegraph161:amd64 (3.6.5+dfsg1-8+b2) wordt verwijderd ...
libgdal32 (3.6.2+dfsg-1+b2) wordt verwijderd ...
gdal-data (3.6.2+dfsg-1) wordt verwijderd ...
gdal-plugins (3.6.2+dfsg-1+b2) wordt verwijderd ...
icc-profiles-free (2.0.1+dfsg-1.1) wordt verwijderd ...
libnetcdf19:amd64 (1:4.9.0-3+b1) wordt verwijderd ...
libhdf5-hl-100:amd64 (1.10.8+repack1-1) wordt verwijderd ...
libhdf5-103-1:amd64 (1.10.8+repack1-1) wordt verwijderd ...
libsz2:amd64 (1.0.6-1+b1) wordt verwijderd ...
libaec0:amd64 (1.0.6-1+b1) wordt verwijderd ...
libarmadillo11 (1:11.4.2+dfsg-1) wordt verwijderd ...
libarpack2:amd64 (3.8.0-3) wordt verwijderd ...
libblosc1:amd64 (1.21.3+ds-1) wordt verwijderd ...
libcoin80c:amd64 (4.0.0+ds-3) wordt verwijderd ...
libcollada-dom2.5-dp0:amd64 (2.5.0+ds1-3) wordt verwijderd ...
libspatialite7:amd64 (5.0.1-3) wordt verwijderd ...
libfreexl1:amd64 (1.0.6-2) wordt verwijderd ...
libfyba0:amd64 (4.1.1-8) wordt verwijderd ...
librttopo1:amd64 (1.1.0-3) wordt verwijderd ...
libgeos-c1v5:amd64 (3.11.1-1) wordt verwijderd ...
libgeos3.11.1:amd64 (3.11.1-1) wordt verwijderd ...
libgeotiff5:amd64 (1.7.1-2+b1) wordt verwijderd ...
libgraphicsmagick-q16-3 (1.4+really1.3.40-4) wordt verwijderd ...
libhdf4-0-alt (4.2.15-5) wordt verwijderd ...
libkmlengine1:amd64 (1.3.0-10) wordt verwijderd ...
libkmldom1:amd64 (1.3.0-10) wordt verwijderd ...
libkmlbase1:amd64 (1.3.0-10) wordt verwijderd ...
libodbcinst2:amd64 (2.3.11-2+deb12u1) wordt verwijderd ...
libogdi4.1 (4.1.0+ds-6) wordt verwijderd ...
libopenthreads21:amd64 (3.6.5+dfsg1-8+b2) wordt verwijderd ...
libpodofo0.9.8 (0.9.8+dfsg-3+b1) wordt verwijderd ...
proj-bin (9.1.1-1+b1) wordt verwijderd ...
libproj25:amd64 (9.1.1-1+b1) wordt verwijderd ...
libqhull-r8.0:amd64 (2020.2-5) wordt verwijderd ...
libsuperlu5:amd64 (5.3.0+dfsg1-2+b1) wordt verwijderd ...
liburiparser1:amd64 (0.9.7+dfsg-2) wordt verwijderd ...
proj-data (9.1.1-1) wordt verwijderd ...
scribus-data (1.5.8+dfsg-4) wordt verwijderd ...
unixodbc-common (2.3.11-2+deb12u1) wordt verwijderd ...
Bezig met afhandelen van triggers voor hicolor-icon-theme (0.17-2) ...
Bezig met afhandelen van triggers voor libc-bin (2.36-9+deb12u1) ...
Bezig met afhandelen van triggers voor man-db (2.11.2-2) ...
Bezig met afhandelen van triggers voor shared-mime-info (2.2-1) ...
Bezig met afhandelen van triggers voor fontconfig (2.14.1-4) ...
Scribus gebruikt een werkmap en een configuratiemap, die je op twee verschillende manieren kunt verwijderen.
Nu we toch een terminalvenster hebben kan je de configuratiemap en werkmap van Scribus verwijderen met de volgende twee opdrachten:
dany@pindabook:~$rm -r .config/scribus
dany@pindabook:~$rm -r .local/share/scribus