openSUSE 12.3
Tijdens de paasvakantie heb ik wat tijd vrij gemaakt om over te schakelen op de nieuwe openSUSE 12.3 versie. Dit zijn mijn ervaringen. Om een compleet beeld te krijgen de openSUSE 12.3 installatie lees je best de volledige tip. Tips die besproken worden bij de installatie van een laptop kunnen ook gebruikt worden op een Desktop syteem en vice versa.
Eerste indruk
Bij elke nieuwe openSUSE versie (en in het algemeen elke nieuwe distributie versie met nieuwe KDE, software en kernel versies) merk je dat Linux erop vooruitgaat. Ik krijg zelfs de indruk dat Linux nog het enige computerplatform is dat evolueert. Door mijn werk kom ik ook in contact met Windows 8 (waar naast de introductie van een App Store, het veel besproken uitzicht veranderde, maar technisch heel wat minder veranderde). Ook Mac OS X evolueert zeer traag, Apple lijkt zich te concentreren op andere meer winstgevende zaken.
Het eerste wat in openSUSE 12.3 opvalt is het Bureaublad thema. Al hangt dit grotendeels van smaak af, dit thema bevat me wel. Het is donker, eenvoudig met toch de zo leuke subtiel aanwezige Desktopeffecten waardoor het werken een stuk aangenamer wordt.
Ook de vernieuwingen in de kernel zorgen voor merkbare verbeteringen. De meest opvallende verbetering is de snelheid waarmee toepassingen reageren. Deze snelheidswinst is vooral te danken aan het beter gebruik van de verschillende processorkernen (cores). De schijnbare snelheidswinst van Windows 8 is daarentegen vooral te danken aan het toekennen van een grotere prioriteit aan de voorgrondapplicatie waarmee de gebruiker werkt, dit ten koste van de achtergrondprocessen.
Installatie
Ondertussen heb ik verschillende openSUSE 12.3 installaties achter de rug. Ik heb deze verschillende installaties in categorieën ingedeeld.
Netbook
Hoewel ze uit de mode zijn, zijn netbooks nog steeds geschikt om als draagbaar apparaat te fungeren. Daarenboven werken ze zoals onze vertrouwde computer thuis en op het werk en hebben ze alle functies die je tegenwoordig op tablets terugvindt. De installatie gebeurde op een netbook van 2006 en verliep zonder problemen. Daarbij gebruikte ik als installatiemedia een USB stick. Met behulp van het pakket imagewriter brandde ik het 32 bit netwerk installatie iso-bestand op de USB stick. Na het opstarten van het netbook via de USB stick installeerde in de LXDE Desktop versie van openSUSE 12.3 zonder problemen. De softwarepakketten komen daarbij rechtstreeks van de servers van openSUSE. De LXDE Desktop loopt vlot op mijn netbook met 512 MB RAM geheugen een een schamele 8 GB SSD schijf.
Laptop
De installatie van openSUSE 12.3 verliep op een laptop van 2010 vlekkeloos. De installatie werd in dual boot naast Windows 8 geïnstalleerd. Om de tijd in Windows 8 en Linux synchroon te laten lopen, moet je tijdens de installatie (of achteraf) de hardwareklok op UTC instellen. Daarnaast moet je in Windows 8 via het register de volgende aanpassing uitvoeren:
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\TimeZoneInformation
Nieuw > DWORD (32-bits)-waarde > RealTimeIsUniversal > dword:00000001
Als de tijd na de aanpassing niet direct synchroon loopt, pas je de tijd aan tot je na een herstart in elke systeem met een correcte tijd werkt.
Let bij de installatie ook op de Opstarten instellingen.
Standaard plaatst openSUSE de Bootloader op de Linux partitie.
Dit is enkele een goede keuze als je gebruik maakt van een alternatieve bootmanager.
Om de door openSUSE meegeleverde bootmanager GRUB 2 te gebruiken, moet je deze in het hoofdopstartrecord (MBR) installeren.
Dit heeft als voordeel dat eventueel andere besturingssystemen (zoals Windows 8) automatisch aan de bootmanager worden toegevoegd.
Bij een dual boot systeem met Windows 8 gebeurt het dat na het starten van Windows 8, Linux niet meer wil starten. Dit is niet te wijten aan Linux, maar aan Windows 8 die bij het afsluiten niet altijd netjes te werk gaat (waarschijnlijk om sneller af te sluiten). Bij het niet netjes afsluiten van Windows 8 wordt de NTFS partitie gemerkt, waardoor Windows 8 bij de volgende start weet dat er een controle moet uitgevoerd worden. Om deze procedure niet te storen weigert een Linux systeem te starten. M.a.w. start Windows 8 opnieuw op, sluit netjes af en hop Linux start terug. Windows 8 sluit de NTFS partitie niet volledig af bij het in stand-by gaan en bij het installeren van updates.
Let bij de installatie ook op de landinstellingen. Deze kies je op het eerste installatiescherm samen met de gebruikte toetsenbordindeling. Na de installatie blijkt de grafische omgeving en software nog steeds Engelstalig. De taalpakketten worden pas bij het eerste gebruik van Software installeren/verwijderen geïnstalleerd te worden. Indien de installatie DVD niet meer in het DVD station zit, krijg je bij het opstarten van Software installeren/verwijderen een foutmelding. Verwijder de Softwarebron van CD om dit te voorkomen, zo komt alle software rechtstreeks van de openSUSE servers op het internet.
Als je computer een grafische kaart van NVidia bevat, voeg je ook de Softwarebron van NVidia toe, waardoor de drivers van de firma NVidia automatisch aan de installatie worden toegevoegd.
Na de installatie van de taalpakketten en de NVidia drivers moet je Linux herstarten.
Nadien blijken de browser Konqueror de Nederlandse zoekmachine van Google te gebruiken en toont de kalender (klokje) in het systeemvak de Nederlandse feestdagen. Deze foutieve standaard instellingen kan je eenvoudig in de instellingen van de betreffende software of widget aanpassen naar Nederlandstalig België.
Klassieke Desktop
Met klassieke Desktop bedoel ik een computer geschikt voor Windows 7 (en ouder). Deze computers gebruiken standaard nog geen UEFI, maar de klassieke BIOS (of een BIOS emulator). Ook op deze computers verliep de installatie vlekkeloos. Als je een dual boot installatie doet, moet je met bovenstaande opmerkingen rekening houden.
Na de installatie bleek het netwerk met de traditionele ifup methode te werken.
Dit is op zich geen probleem, maar kan enkel door de root gebruiker (systeembeheerder) ingesteld worden.
Dit is vooral een probleem bij het gebruik van draadloze netwerken die je regelmatig aanpast of in- en uitschakelt.
De alternatieve (en modernere) methode met de NetworkManager kun je in YaST activeren.
Daarna kun je het netwerk via een widget in het systeemvak (naast de klok rechts in de taakbalk) instellen.
Op laptops en netbooks wordt de NetworkManager methode automatisch gebruikt.
Moderne Desktop
De grootste uitdaging blijft het installeren van een Linux distributie op een zeer recente computer. Met recente computer bedoel ik in dit geval een Window 8 compatibele computer die werkt met UEFI en waarop Secure Boot actief is. En laat ik maar meteen duidelijk zijn, hoewel ik maar één zo'n installatie heb uitgevoerd, het is me enkel gelukt door in de UEFI instellingen de Secure boot uit te schakelen en de BIOS compatible modus CSM (UEFI Compatibility Support Module) te activeren.
Grub 2 gaf geen problemen met Secure Boot of UEFI, maar de installatie liep daarna onmiddellijk vast. Dit kon aan de openSUSE 12.3 installer liggen, maar al vlug bleek dat geen enkele distributie met kernel 3.7 of lager op deze computer wilde starten. SystemRescueCD met kernel 3.8 startte zonder problemen op. M.a.w. enkel distributies met kernel 3.8 en hoger zijn met deze UEFI versie compatibel.
De enige manier om openSUSE 12.3 in dual boot met Windows 8 op deze computer te installeren, was om het gebruik van de BIOS emulator in te schakelen.
Daar UEFI werkt harde schijven met een GPT indeling en BIOS met harde schijven met msdos indeling heb ik de harde schijf moeten herformatteren.
Door het herformatteren gaat alle informatie op de harde schijf verloren.
Zorg dus op voorhand voor een backup van de volledige harde schijf, bijvoorbeeld met de opdracht:
dd if=/dev/sda | gzip > /mnt/backup/computer.sda.img.gz
Terugzetten kan dan achteraf met de opdracht:
gunzip -c /mnt/backup/computer.sda.img.gz | dd of=/dev/sda
Daarbij start je de computer via de SystemRescueCD op en is een externe harde schijf of gedeelde map op een NAS of andere computer aan /mnt/backup gekoppeld.
Het aanmaken van een nieuwe msdos partitietabel kan je met GParted op de SystemRescueCD uitvoeren.
Als je Windows 8 nodig hebt, moet je deze eerst herinstalleren. Hoewel dit soepeler loopt dan voorheen, is dit geen eenvoudige taak. De installatie van Windows 8 op zich is eenvoudig. Ook de automatische installatie van drivers verloopt vlot. Maar bij problemen merkt je vlug het verschil tussen een gesloten systeem en een open source systeem als Linux. Windows 8 kon op deze computer niet volledig afgesloten worden (ging steeds in standby). De oplossing voor het afsluitprobleem vond ik op het internet. Een bepaalde update veroorzaakte steeds problemen waardoor bij elke start van Windows de update werd teruggedraaid en daarna bij elke afsluitbeurt opnieuw werd geïnstalleerd. Ik heb de update uiteindelijk moeten verbergen (deactiveren). Uiteindelijk moet je Windows 8 activeren met een productcode (zit normaal bij de aankoop van uw PC).
Pas daarna installeer je openSUSE 12.3.
De bootmanager GRUB 2 herkende de grafische kaart (NVidia GT 640) niet en gebruikte een zeer lage resolutie.
Na de installatie pas je dit in YaST bij de Bootlader instellingen aan.
De door GRUB 2 te gebruiken resolutie stel je manueel in bij de Bootloaderopties met de vervolgkeuzelijst Resolutie van console.
Daar het gebruikte scherm een resolutie heeft van 1920x1200, koos ik de hoogst mogelijke door Grub 2 ondersteunde resolutie met dezelfde verhouding (1280x800).
Bij dual boot systemen krijgen de gebruikers van mij de maximale bedenktijd van 300 seconden om een besturingssysteem te kiezen.
Recente computers bevatten ook soms hardware waarvoor de kernel geen stuurprogramma's bevat. Ofwel installeer je dan stuurprogramma's van de fabrikant (als deze voor Linux worden aangeboden) of je installeert experimentele open source stuurprogramma's (die niet altijd foutloos werken). In mijn geval werd de netwerkkaart niet ondersteunt. In zo'n geval schakel ik in de UEFI instellingen de onboard netwerkkaart uit en installeer ik een standaard (goedkoop) PCI Express netwerkkaart die wel door de kernel wordt ondersteunt.
De persoon in kwestie had tegelijkertijd een nieuwe printer gekocht. De HP Officejet Pro 8600 wordt via het netwerk aangesloten. De printer werd niet automatisch bij de installatie opgemerkt, maar kon relatief eenvoudig via de knop Draai hp-setup in het YaST dialoogvenster om een printer toe te voegen geïnstalleerd worden. Let bij de installatie van printers ook op het gebruikte stuurprogramma (ppd), bepaal proefondervindelijk welk ppd bestand de beste resultaten oplevert.
YaST > Hardware > Printer > Toevoegen > Draai hp-setup
Network/Ethernet/Wireless network (direct connection or JetDirect)
Show Advanced Options
Manual Discovery
IP Address or network name: 192.168.1.64 > Next
Next > Add Printer
Bewerken
Standaard papiergrootte van het huidige apparaatstuurprogramma: A4
Selecteer HP Officejet Pro 8600, hpcups 3.12.11 [manufacturer-PPDs/hplip/hp-officejet_pro_8600.ppd.gz > OK
Testpagina afdrukken
Voor de geïntegreerde scanner was er geen driver aanwezig. Scanners en printers werken doorgaans ook met drivers van vorige modellen
YaST > Hardware > Scanner > Bewerken Selecteer Hewlett-Packard OfficeJet Pro 8500 A910a > Verder > OK
De monitor is met via HDMI met de computer verbonden. HDMI zorgt niet alleen voor het doorgeven van de beelden maar kan ook geluid aan de monitor doorgeven. De monitor moet dan wel HDMI geluid kunnen verwerken en weergeven. Het automatisch detecteren van de geluidsstream via een HDMI verbinding gaat meestal fout, waardoor de je geen geluid via de monitor hoort (dit is waarschijnlijk te wijten aan een functie van de monitor die automatisch overschakelt tussen HDMI en analoog geluid). Op de volgende manier zorgde ik manueel voor een geluidsweergave via HDMI:
- De volgende opdracht toont de aanwezige geluidskaarten:
dany@linux-e1kr:~>
cat /proc/asound/cards0 [PCH ]: HDA-Intel - HDA Intel PCH HDA Intel PCH at 0xf6310000 irq 44 1 [NVidia ]: HDA-Intel - HDA NVidia HDA NVidia at 0xf6080000 irq 17 2 [CNF8215 ]: USB-Audio - CNF8215 Chicony Electronics Co., Ltd. CNF8215 at usb-0000:00:1a.0-1.2.3, high speed - Met de volgende opdracht geef je de door ALSA ondersteunde apparaten weer:
dany@linux-e1kr:~>
Deze computer heeft dus vier ALSA HDMI apparaten.sudo aplay -Lroot's password: null Discard all samples (playback) or generate zero samples (capture) pulse PulseAudio Sound Server default:CARD=PCH HDA Intel PCH, STAC92xx Analog Default Audio Device sysdefault:CARD=PCH HDA Intel PCH, STAC92xx Analog Default Audio Device front:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog Front speakers surround40:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog 4.0 Surround output to Front and Rear speakers surround41:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog 4.1 Surround output to Front, Rear and Subwoofer speakers surround50:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog 5.0 Surround output to Front, Center and Rear speakers surround51:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog 5.1 Surround output to Front, Center, Rear and Subwoofer speakers surround71:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Analog 7.1 Surround output to Front, Center, Side, Rear and Woofer speakers iec958:CARD=PCH,DEV=0 HDA Intel PCH, STAC92xx Digital IEC958 (S/PDIF) Digital Audio Output hdmi:CARD=NVidia,DEV=0 HDA NVidia, HDMI 0 HDMI Audio Output hdmi:CARD=NVidia,DEV=1 HDA NVidia, HDMI 0 HDMI Audio Output hdmi:CARD=NVidia,DEV=2 HDA NVidia, HDMI 0 HDMI Audio Output hdmi:CARD=NVidia,DEV=3 HDA NVidia, HDMI 0 HDMI Audio Output - Om te bepalen welk apparaat gebruikt wordt door de HDMI kabel naar uw monitor, voer je een reeks van één van de volgende opdrachten uit:
dany@linux-e1kr:~>
speaker-test -c 2 -r 48000 -D hdmi:1,1speaker-test 1.0.26 Playback device is hdmi:1,1 Stream parameters are 48000Hz, S16_LE, 2 channels Using 16 octaves of pink noise Rate set to 48000Hz (requested 48000Hz) Buffer size range from 64 to 262144 Period size range from 32 to 131072 Using max buffer size 262144 Periods = 4 was set period_size = 65536 was set buffer_size = 262144 0 - Front Left 1 - Front Right Time per period = 5,540917Of
dany@linux-e1kr:~>
aplay -D hdmi:1,1 /usr/share/sounds/alsa/test.wavPlaying WAVE '/usr/share/sounds/alsa/test.wav' : Signed 16 bit Little Endian, Rate 44100 Hz, StereoDaarbij bepaald het -D argument het te testen apparaat. Het eerste getal staat voor de geluidskaart (meestal 0 voor on board chipset en 1 voor geluid via de grafische kaart, zie eerste opdracht), het tweede getal is het streamnummer (DEV in de lijst, hier 0 tot en met 3). Slechts één combinatie geluidskaart,stream zal geluid op de monitor opleveren.
- Pas met behulp van een teksteditor met rootrechten (
kdesu kwrite) het configuratiebestand /etc/pulse/default.pa als volgt aan:- Schakel de automatisch detectie uit door de volgende regels met behulp van commentaar uit te schakelen:
#load-module module-udev-detect #load-module module-detect
- Voeg de volgende regel met de correcte geluidskaart,stream combinatie toe:
load-module module-alsa-sink device=hdmi:1,1
- Schakel de automatisch detectie uit door de volgende regels met behulp van commentaar uit te schakelen:
Na een herstart van het geluidssysteem of de computer wordt het geluid via de HDMI verbinding naar de computer gestuurd. (meer info op de pagina HDMI Audio on NVIDIA GPUs).
Conclusie
Hoewel de installatie van Linux (openSUSE) op zeer recente hardware niet altijd zo eenvoudig is, lukt het mits wat research, doorzettingsvermogen en gezond verstand wel. Op standaard (lees iets oudere) hardware heb je meestal geen enkel probleem. Gebruik echter altijd een recente distributie, hoe recenter de distributie hoe stabieler de stuurprogramma's (drivers) en hoe moderner en efficienter de kernel, grafische omgeving en software zijn. Daarnaast leveren de meest recente distributies steeds een veiliger werkomgeving.