Tips en Trucs 2011

Schermresolutie instellen

Moderne distributies detecteren zelf de mogelijkheden van de grafische kaart en de monitor. Uit de gedetecteerde gegevens wordt een praktische schermresolutie afgeleid. Dit gaat in 99% procent van de gevallen goed. Bij gebruikers met oudere beeldbuismonitoren (die verschillende resoluties kunnen weergeven) en gebruikers die op één monitoraansluiting verschillende soorten monitors aansluiten (ik denk aan mensen met een monitor en een projector) zijn soms niet tevreden met de automatisch afgeleide resolutie. Het systeem zal steeds kiezen voor een veilige instelling, wat in de praktijk neerkomt op een lage resolutie (voorbeeld: 800x600). Indien je zeker bent dat alle aangesloten monitors (en/of projectors) hogere resoluties kunnen weergeven, kun je zelf een hogere resolutie instellen. Let wel op: als één van de aangesloten apparaten de resolutie niet aankan, kan het instellen van zo'n hogere resolutie het toestel beschadigen.

Systeeminstellingen

Start voor klassieke beeldscherminstellingen in het Kmenu > Systeeminstellingen de module Beeldscherm. Deze module gebruik je ook als je meerdere monitors (en/of projectors) met verschillende resoluties op verschillende monitoraansluitingen aansluit (categorie Meerdere monitoren).

Indien je regelmatig beeldscherminstellingen aanpast (resolutie, orientatie, enz.) start je het hulpprogramma Kmenu > Programma's > Systeem > Bureaubladapplet > Scherm roteren en grootte wijzigen. Naast het klokje links onderaan het scherm verschijnt nu een pictogram met de afbeelding van een beeldscherm. Klik erop om het dialoogvenster Scherm instellen te openen. Door met de rechtermuis op het pictogram te klikken, kun je zeer snel een andere resolutie instellen.

Het voorbereidende werk

Om de mogelijkheden van de aangesloten monitors op te vragen, gebruik je in een terminal de volgende opdracht: 
dany@linux-4wlv:~> xrandr -q
Screen 0: minimum 320 x 175, current 1920 x 1200, maximum 1920 x 1200
default connected 1920x1200+0+0 0mm x 0mm
   1920x1200      50.0* 
   1920x1080      51.0     52.0     53.0     54.0     55.0  
   1680x1050      56.0  
   1600x1200      57.0  
   1600x1000      58.0  
   1440x900       59.0  
   1400x1050      60.0     61.0  
   1280x1024      62.0     63.0     64.0  
   1280x960       65.0     66.0  
   1280x720       67.0     68.0  
   1152x864       69.0  
   1024x768       70.0     71.0     72.0     73.0     74.0     75.0  
   960x720        76.0     77.0  
   928x696        78.0     79.0  
   896x672        80.0     81.0  
   832x624        82.0  
   800x600        83.0     84.0     85.0     86.0     87.0     88.0     89.0     90.0     91.0     92.0  
   720x576        93.0     94.0  
   720x480        95.0     96.0  
   720x400        97.0  
   700x525        98.0     99.0  
   640x512       100.0    101.0    102.0  
   640x480       103.0    104.0    105.0    106.0    107.0    108.0    109.0  
   640x400       110.0  
   640x350       111.0  
   576x432       112.0  
   512x384       113.0    114.0    115.0    116.0    117.0  
   416x312       118.0  
   400x300       119.0    120.0    121.0    122.0    123.0  
   360x200       124.0  
   320x240       125.0    126.0    127.0    128.0  
   320x200       129.0  
   320x175       130.0
In het voorbeeld is het standaard (default) scherm aangesloten en wordt de resolutie 1920x1200 gebruikt. Al de hier vermelde resoluties kunnen zonder problemen met de opdracht xrandr ingesteld worden (zie verder).

Bij het op dezelfde monitoraansluiting aansluiten van bijvoorbeeld een extra projector met een veel lagere resolutie zal de lijst met resoluties veel beperkter zijn. Indien de projector een optimale resolutie van 800x600 heeft, zal deze resolutie zowel voor de monitor als de projector gebruikt worden. De meeste projectors kunnen echter ook hogere standaard (VESA) resoluties weergeven (met scherpteverlies)(raadpleeg de handleiding van de projector). Indien deze hogere standaard resoluties niet in de lijst voorkomt, kun je deze met de volgende opdrachten aan de lijst toevoegen.
De volgende opdracht berekent de technische waarden voor een standaard 1280x1024 resolutie. 
dany@linux-4wlv:~> cvt 1280 1024
# 1280x1024 59.89 Hz (CVT 1.31M4) hsync: 63.67 kHz; pclk: 109.00 MHz
Modeline "1280x1024_60.00"  109.00  1280 1368 1496 1712  1024 1027 1034 1063 -hsync +vsync
De volgende opdracht voegt de berekende technische waarden voor de gewenste resolutie toe aan het systeem. 
dany@linux-4wlv:~> xrandr --newmode "1280x1024_60.00"  109.00  1280 1368 1496 1712  1024 1027 1034 1063 -hsync +vsync
Om de gewenste resolutie aan een monitoraansluiting (hier default, zie opdracht xrandr -q default connected) toe te kennen, gebruik je de opdracht: 
dany@linux-4wlv:~> xrandr --addmode default 1280x1024_60.00
Uiteindelijk stel je de gewenste resolutie in met de opdracht: 
dany@linux-4wlv:~> xrandr --output default --mode 1280x1024_60.00
Het gebruik van bovenstaande opdrachten zorgt voor het éénmalig instellen van de gewenste resolutie. M.a.w. bij het afmelden of herstarten zal terug de automatisch gedetecteerde resolutie gebruikt worden.

Resolutie instellen bij het opstarten van de grafische omgeving

Hoewel hier verschillende werkwijzen mogelijk zijn, beperk ik mij tot degene waarvoor je geen systeembeheerder rechten nodig hebt. Zo kan elke gebruiker een andere resolutie gebruiken. Praktisch kun je bijvoorbeeld 3 gebruikers aanmaken: één met een optimale resolutie voor de projector, één met een optimale hoge resolutie voor de monitor en één met een resolutie die zowel op de monitor als op de projector kan gebruikt worden. Met de volgende stappen kun je bij het aanmelden van een gebruiker in KDE een resolutie instellen: Bij de volgende computerstart zal de standaardresolutie 1280x1024 automatisch ingesteld worden. Indien dit niet zo is, controleer dan of je geen tikfout hebt gemaakt.